Tích cực dồn điền, đổi thửa
Đến thăm cánh đồng mẫu lớn ở thôn 3 (xã Sông Khoai) những ngày này, chúng tôi thấy bà con nông dân đang tích cực ra đồng chăm sóc lúa vụ đông - xuân. Cánh đồng rộng lớn hơn 32ha trải dài, vuông vắn, với hệ thống kênh mương và giao thông đồng bộ là kết quả sau hơn 3 năm địa phương thực hiện dồn điền đổi thửa. Cánh đồng được thiết kế 5 ô với 143 thửa (mỗi hộ 1 thửa, trước đây hơn 200 thửa). Theo quy hoạch từ năm 2013-2018, xã Sông Khoai sẽ thực hiện dồn điền đổi thửa, xây dựng cánh đồng mẫu lớn với quy mô gần 50ha. Trong 3 năm (từ 2013-2015), xã đã huy động nguồn vốn gần 8 tỷ đồng để xây dựng cánh đồng mẫu lớn này, tập trung nạo vét hơn 3km kênh tiêu; làm hơn 6km đường nội đồng. Ông Đinh Văn Lượng, Phó Chủ tịch UBND xã Sông Khoai cho biết: Năm 2013, địa phương bắt đầu quy hoạch xây dựng cánh đồng mẫu lớn. Lúc đầu triển khai, xã gặp rất nhiều khó khăn như hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất chưa được đầu tư đồng bộ; hình thức tổ chức của các hộ dân trong vùng quy hoạch còn nhỏ lẻ, tự phát; đất canh tác manh mún thuộc sở hữu nhiều hộ gây khó trong việc dồn điền đổi thửa. Tuy nhiên, xã đã quyết liệt chỉ đạo, vận động các hộ dân tháo gỡ khó khăn để cùng tham gia xây dựng cánh đồng mẫu lớn. Đến nay, hơn 200 hộ dân nằm trong vùng quy hoạch đã đồng thuận nhất trí cao. Năm 2016, địa phương sẽ tiếp tục triển khai xây dựng cánh đồng mẫu lớn rộng khoảng 17ha và tập trung huy động nguồn lực xã hội hoá đổ bê tông các tuyến đường nội đồng các khu vực cánh đồng mẫu lớn...
Phường Phong Cốc là một trong hai địa phương (cùng với xã Sông Khoai) được chọn thí điểm xây dựng cánh đồng mẫu lớn ở TX Quảng Yên. Sau hơn 3 năm triển khai xây dựng nhiều diện tích đất canh tác lúa manh mún, nhỏ lẻ trước đây tại cánh đồng Láng Quàng và Linh Ngai (thuộc khu 3, 6 và 7), đến nay đã được quy hoạch thành 12 lô, 197 thửa với diện tích hơn 27ha (tổng diện tích quy hoạch cánh đồng mẫu lớn của phường từ năm 2013-2018 là 48,3ha). Bên cạnh việc phá bỏ bờ ruộng nhỏ lẻ, manh mún để dồn đổi, địa phương đã tập trung đầu tư xây dựng giao thông nội đồng giúp nông dân đưa cơ giới hoá vào sản xuất. Từ năm 2013-2015, phường đã đầu tư 3,3 tỷ đồng (trong đó vốn nhà nước 2 tỷ đồng, địa phương 0,3 tỷ đồng, nhân dân đóng góp 1 tỷ đồng) xây dựng được 1,3km đường trục chính, 3,7km đường nội đồng phân lô, nạo vét 2,6km kênh mương... Thời gian tới, phường sẽ tiếp tục hoàn thiện đường giao thông nội đồng, hệ thống cống tiêu thoát nước và nhân rộng diện tích cánh đồng mẫu lớn.
Hiệu quả “kép”
Việc xây dựng thí điểm thành công cánh đồng mẫu lớn gần 60ha (diện tích tính đến thời điểm hiện tại) ở xã Sông Khoai và phường Phong Cốc đã mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp TX Quảng Yên theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung, nâng cao chuỗi giá trị, giúp tăng thu nhập cho nông dân... Bên cạnh đó, những cánh đồng mẫu lớn đang phát huy hiệu quả việc thực hiện cơ giới hoá các khâu canh tác, thu hoạch và ứng dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất.
Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Khanh (thôn 3, xã Sông Khoai) cho biết, trước đây gia đình chị có gần 10 sào ruộng bị phân tán nhỏ lẻ rải rác trên các cánh đồng. Sau khi tham gia vào xây dựng cánh đồng mẫu lớn, gần 10 sào ruộng của chị được quy hoạch về 1 thửa thẳng tắp, vuông vắn. Nhìn về phía thửa ruộng nhà mình, chị Khanh hồ hởi nói: “Cánh đồng mẫu lớn đã giải phóng sức lao động lớn cho nông dân chúng tôi. Lúc trước, chuyện cày bừa, gieo sạ, bón phân, phun thuốc, thu hoạch gặp không ít trở ngại. Nay, dồn điền đổi thửa xong, toàn bộ diện tích đó được gom thành một thửa lớn nên rất thuận lợi. Đồng thời, từ khi chuyển đổi sang sản xuất cánh đồng mẫu lớn, các hộ tuân thủ quy trình kỹ thuật sản xuất như: Chọn giống, làm đất, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh... nhờ đó năng suất tăng cao, vụ trước năng suất lúa thu hoạch trên cánh đồng mẫu lớn của gia đình đạt 2,5 tạ/sào”.
Còn bà Nguyễn Thị Hương, phường Phong Cốc chia sẻ: “Trước đây, mỗi lần thu hoạch lúa gia đình tôi tốn nhiều nhân công và chi phí vận chuyển. Nay chuyển vào cánh đồng mẫu lớn sản xuất tập trung, máy gặt vào tận ruộng vừa đỡ vất vả lại tiết kiệm chi phí sản xuất. Chỉ tính riêng khâu thu hoạch lúa, 1 sào cũng tiết kiệm được 150.000 đồng nhờ thuê máy gặt liên hoàn. Bên cạnh đó, việc tham gia cánh đồng mẫu lớn chúng tôi còn được hỗ trợ từ 30-50% tiền giống, được tập huấn nâng cao năng suất cây trồng...”.
Có thể thấy việc xây dựng cánh đồng mẫu lớn ở TX Quảng Yên đã tạo ra hiệu quả kinh tế cao, giúp nông dân đẩy nhanh cơ giới hoá, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay đó là việc liên kết “4 nhà” vẫn còn nhiều hạn chế. Thời gian tới, để cánh đồng mẫu lớn phát huy hiệu quả, TX Quảng Yên cần tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ, đẩy nhanh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thực hiện tốt việc thu mua, chế biến, bảo quản sản phẩm, tạo sự ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào, từ đó chủ động kế hoạch sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm cho bà con.