Ngày 15/08/2020, đồng chí Đặng Huy Hậu – Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh cùng đại diện các Sở, Ban, Ngành chuyên môn, Lãnh đạo UBND thành phố Hạ Long và thị xã Quảng Yên tiến hành kiểm tra thực tế một số hạng mục sở hạ tầng thuộc hồ chứa nước Yên Lập.
Đồng chí Đặng Huy Hậu – Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh cùng các đồng chí đại diện Sở, Ban Ngành, địa phường và Lãnh đạo Công ty TNHH 1TV Thủy lợi Yên Lập kiểm tra hệ thống kênh Chính Yên Lập
Hồ Yên Lập xây dựng năm 1977, được đưa vào quản lý, khai thác và sử dụng từ năm 1982; Là một trong những công trình trọng điểm trong việc phục vụ nước tưới cho sản xuất nông nghiệp và cấp nước cho dân sinh trên địa bàn thị xã Quảng Yên, thành phố Hạ Long và thành phố Uông Bí. Trong những năm qua hồ Yên Lập luôn bảo đảm an toàn, đã phát huy tốt khả năng tích nước, đảm bảo nước tưới và cấp nước sinh hoạt góp phần ổn định sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế- xã hội trong vùng. Theo kết quả kiểm định cũng như theo dõi của Công ty TNHH 1TV Thủy lợi Yên Lập trong quá trình vận hành và đánh giá trong các đợt kiểm tra của các cơ quan chức năng, đến nay đã có một số bộ phận của công trình đầu mối hồ chứa nước Yên Lập bị suy giảm về mặt chất lượng so với yêu cầu thiết kế ban đầu. Cụ thể như sau:
- Ở đập chính xuất hiện một số điểm nước thấm ra mái đập hạ lưu, lưu lượng thấm tại mỗi điểm khoảng 10-50 lít/giờ. Toàn bộ lượng nước thấm ra ngoài lúc lớn nhất có thể đạt 60 lít/phút.
- Tràn xả lũ đã xuất hiện bong tróc bê tông tại mặt tràn, dốc nước và thân tường hai bên dốc nước.
- Đập phụ Nghĩa Lộ mức độ thấm qua thân đập có ít so với đập chính nhưng theo quan sát hiện trường và tìm hiểu thông qua cán bộ quản lý thì tại thời điểm đánh giá hiện trường, khi mực nước hồ ở mức +26,2m, ở chân đập hạ lưu có 3 vùng xuất hiện vũng nước đọng (có nước hoặc đất ẩm ướt).
- Hệ thống thiết bị quan trắc dòng thấm trong thân đập và quan trắc lún của các hạng mục công trình đã bị hỏng nên gây khó khăn cho công tác theo dõi trong quá trình quản lý vận hành.
- Van côn có đường kính D = 2500 (mm) đặt trong nhà van côn ở hạ lưu cống được đưa vào sử dụng từ năm 2009 và luôn ngập trong nước nên đã bị han gỉ một số bộ phận kết cấu thép, bộ phận làm kín nước cũng bị hư hỏng không giữ được nước, hệ thống xi lanh thủy lực bị chảy dầu và mất áp suất trong quá trình vận hành. Bình thường ở trạng thái đóng van côn thì lượng nước rò qua van côn đo được khoảng hơn 1,5m3/s tương đương khoảng hơn 129.600 m3/ngày rất lãng phí nước.
- Cống lấy nước cửa van phẳng phía thượng lưu hồ lắp đặt đã lâu, hiện nay cũng đã xuống cấp cánh cống, trục vít me nâng hạ đóng mở cống bị han rỉ, khi vận hành có hiện tượng rung lắc, nghiêng lệch, không kín khít dẫn đến rò nước cần phải sửa chữa, thay thế.
Đoàn kiểm tra hiện tượng rò gây thất thoát nước tại Van Côn
Kênh chính Yên Lập có chiều dài 26,50 km, được xây dựng vào năm 1978 và đưa vào khai thác sử dụng năm 1982. Có nhiệm vụ cung cấp nước sinh hoạt khoảng 300 nghìn hộ dân của TP Uông Bí và TX Quảng Yên, cung cấp, điều tiết nước sản xuất nông nghiệp cho khoảng 8.320 ha đất trên toàn bộ địa bàn TX Quảng Yên, TP Uông Bí và phường Đại Yên TP Hạ Long và nước cho NTTS 1.600 ha. Qua quá trình khai thác sử dụng kênh đã và đang xuống cấp ở một số vị trí, mái kênh bị bong tróc lớp gia cố mái, sụt lún, trượt mái gây thấm mất nước, rò rỉ thất thoát lãng phí nguồn nước. Đặc biệt, các đoạn kênh dẫn nước hở chạy qua khu vực đông dân cư nên thường xuyên xảy ra tình trạng rác thải vứt bừa bãi xuống dòng kênh, nước thải của một số hộ dân sống sát kênh và các cơ sở sản xuất xả trực tiếp xuống kênh gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng dẫn tới không đảm bảo cấp nước hợp vệ sinh. Bên cạnh đó, trong thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ đuối nước thương tâm.
Đoàn Kiểm tra điểm cuối của kênh chính Yên Lập
Theo đồng chí Nguyễn Xuân Tùng – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch, Giám đốc Công ty TNHH 1TV Thủy lợi Yên Lập Quảng Ninh: Để đảm bảo vệ sinh môi trường, chống thất thoát nước và giảm nguy cơ xảy ra tai nạn đuối nước, Công ty kính đề nghị UBND tỉnh quan tâm đầu tư nâng cấp hệ thống kênh Chính đưa vào Kế hoạch đầu tư trung hạn 2021-2025, nâng cấp dạng kênh BTCT, mặt cắt chữ nhật, ưu tiên đầu tư các đoạn qua khu dân cư làm kênh kín trước, các đoạn còn lại sẽ tiếp tục đầu tư trong các năm tiếp theo. Đối với hệ thống hồ Yên Lập, kính đề nghị UBND tỉnh cho xử lý ngay các điểm thấm tại đập chính, đập phụ Nghĩa Lộ; nâng cấp mái hạ lưu đập chính, đỉnh đập Nghĩa Lộ và tu sửa hệ thống quan trắc thấm, lún chuyển vị trong thân đập của hồ; Sửa chữa, thay thế hệ thống van côn, van phẳng thượng lưu hồ Yên Lập; Chuyển đổi toàn bộ rừng sản xuất trong lưu vực hồ Yên Lập sang rừng phòng hộ để tạo nguồn nước sinh thủy về hồ được đảm bảo và ổn định; Cho khảo sát đánh giá tình hình biến đổi thủy văn, địa chất, địa mạo lưu vực lòng hồ và đánh giá tổng thể sự bồi lắng tính tụ lòng hồ và chất lượng môi trường nước hồ Yên Lập, từ đó có phương án cải tạo, nạo vét cục bộ một số điểm có bồi lắng lớn.
Sau khi tiến hành kiểm tra thực tế, đồng chí Đặng Huy Hậu yêu cầu Công ty TNHH 1TV Thủy lợi Yên Lập chủ động phối hợp với các Sở, Ban Ngành chức năng và địa phương liên quan khẩn trưởng tham mưu, đề xuất UBND tỉnh bố trí vốn để triển khai nâng cấp hệ thống công trình hồ chứa nước Yên Lập, đảm bảo an toàn, an ninh nguồn nước.